Metilfenidat: Bir tür merkezi sinir sistemi (MSS) uyaranıdır. Ülkemizde, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tedavisinde en sık reçete edilen Ritalin ve Concerta ’nın etki maddesidir. DEHB ile birlikte; aşırı uyku eğilimi (narkolepsi) ve ileri derece kronik yorgunluk sendromları için de reçete edilmektedir.
Metilfenidat, özellikle dikkat eksikliği ve hiperaktivitesi olan çocukların tedavi sürecinde ebeveynler için hep bir soru işareti olmuştur. Bunun sebebi, metilfenidat içeren ilaçların (Ritalin, Concerta, Methylin ve diğerleri) çeşitli yan etkilerinin olmasıdır. Bu gibi durumlarda aileler kar-zarar hesabı yapmak zorunda kalıyorlar.
İlacın yan etkileri, hastalığın olumsuz etkilerinden fazla olduğu durumlarda birçok aile ilacı reddediyor. Tam aksi durum da söz konusu olabiliyor. Hastalığın getirdiği olumsuzluklar, ilacın sebep olabileceği olumsuzluklarla kıyaslandığında kat ve kat fazlaysa tüm yan etkilere rağmen metilfenidat içeren ilaçlar tercih edilebiliyor. En doğrusu, bu kararı duygusallık yapan anne-babaların değil; çocuğun tedavi sürecini takip eden psikiyatristin vermesidir. Yine de uzmanlar, ilacı reçete ederken ailenin fikrini alıyorlar.
Dikkat eksikliği tedavisine İLAÇSIZ DESTEK için MentalUP Dikkat Egzersizleri’ni kullanabilirsiniz. MentalUP’ı incelemek için TIKLAYIN
Peki, metilfenidat hangi durumlarda kullanılıyor ve yan etkileri neler? Sırasıyla bu başlıkları inceleyelim:
Sadece doktorunuz tarafından, genellikle aşağıdaki durumlarda reçete edilmektedir.
Bu şikayetler, metilfenidat içeren ilaçların başlıca kullanım alanlarını oluşturuyor. Yukarıdaki maddeleri incelediğinizde enteresan bir detay dikkatinizi çekmiş olmalı. Metilfenidat, şikayetin türüne göre tam tersi etki yapabiliyor. Hiperaktivitesi olan hastaların aşırı hareketliliğini azaltırken, kronik yorgunluk-halsizlik şikayeti olan hastaların hareketliliğini artırıyor. Bu yüzden, bir tür dengeleyici olduğu görüşü de yaygındır.
Peki, Ritalin, Conterta gibi metilfenidat içeren ilaçların yan etkileri nelerdir?
Her ilaçta olabileceği gibi metilfenidat içeren ilaçların da bir takım yan etkileri vardır. Önemli bir ayrıntı ise, genellikle DEHB’li çocuklara reçete edildiği için yan etkileri, anne babaları haklı olarak endişelendirmesidir. Ritalin, Concerta gibi metilfenidat içeren ilaçların en yaygın bilinen yan etkileri şu şekildedir:
Yukarıdaki olumsuzluklar, ilacı kullanan hastaların çok az bir bölümünde görülebilmektedir. Bu yüzden doktorunuz, çeşitli test ve sorularla ilaç kullanımına uygunluk durumunuzu ölçmektedir. Örneğin, doğuştan veya sonradan kalp rahatsızlığı olan kişilerde ölümle sonuçlanabilecek riskler taşımaktadır. Dolayısıyla, doktor gözetiminde kullanılıyor olması hayati önem taşımaktadır.
Yukarıdaki yan etkilerin herhangi biri veya maddelerde yer almayan sıra dışı bir etki gözlemlenmesi durumunda derhal doktorunuza müracaat etmeniz gerekir.
Dikkat eksikliği için ilaçsız tedavi yöntemleri de mevcuttur ancak tedavinin ilaç gerektirip gerektirmediğine yine uzman psikiyatristler karar vermelidir. Bu karar, problemin şiddetine ve hastanın yapısına göre değişebilir. Bazı durumlarda ilaçlı tedavi ile ilaçsız tedavi süreci aynı anda yürütülür ve en etkili yöntemin bu olduğu savunulur. Yani, ilaçlı tedavinin yanında davranışsal terapi ve egzersizler önerilmektedir.
Türkiye’de bununla ilgili PEDAGOJİK bir uygulama olan MentalUP, TÜBİTAK desteğiyle geliştirilmiş ve tüm dünyada yaygınlaşmıştır. MentalUP isimli dikkat egzersizleri uygulaması, Yıldız Teknik Üniversitesi akademisyenlerinin önderliğinde geliştirildi. Geliştirme aşamasında pedagoji alanında uzman doktorların ve oyun uzmanlarının desteği alındı.
MentalUP Dikkat Egzersizleri özellikle oyun şeklinde tasarlandı çünkü dikkat problemi yaşayan çocukların dikkatini çekebilmek birinci öncelikti. Sonuçlar oldukça tatmin edici oldu. Çocuklar MentalUP ’ı severek kullanıyorlar. Bu sayede günlük egzersizlerini aksatmadan ve eğlenerek tamamlıyorlar.
Çocuğunuzun hem dikkat düzeyini, hem de diğer zihinsel becerilerini yaşıtlarıyla kıyaslamanıza imkan veren MentalUP, günlük çalışma planını da kişiye özel olarak otomatik yapılandırıyor. MentalUP’ı hemen, kolayca kullanabilirsiniz.
Aşağıdaki ilaçlar, metilfenidat hidroklorür etkin maddesini içeren ilaçların bir kısmıdır.
"NOT: Bu makale bilgilendirme amaçlı yazılmış araştırma yazısıdır. Makalede hiçbir kurum veya kişi hedef gösterilmemektedir. Kamunun yararına olabileceği düşünülen bilgiler, güvenilir kaynaklardan temin edilmiş ancak doğruluğu %100 taahhüt edilmemiştir. Makalede, önemli kararların doktorunuzla istişare ederek verilmesi gerektiği sık sık vurgulanmaktadır. Yanlış yorumlama ve yanlış davranma sonucu oluşabilecek problemler okurların sorumluluğundadır."