Montessori, çocuğun bireysel becerileri ve ilgi alanlarına uygun olacak şekilde, her çocuğun farklı öğrenme hızına sahip olduğunu kabul eden, özgür eğitim bilimidir. İsmini ise yöntemin geliştiricisi olan İtalya’nın ilk kadın doktoru, Pedagog Maria Montessori’den almaktadır.
Çocuğunuzun ilgi alanlarını ve güçlü yönlerini keşfedebilmek için MentalUP Çocuk Gelişimi Uygulaması’nı kullanabilirsiniz. MentalUP’ı incelemek için tıklayın.
Yukarıdaki “montessori nedir” tanımlaması kafamızı karıştırmamalı. Hemen açıklayalım:
Farklı öğrenme hızına sahip çocuklar için özgür eğitim bilimi ne demek?
Bu eğitim metodunun en önemli özelliği, çocuğun kendi kendine yetebilmesi ve kendi kişiliğinin oluşumu üzerine planlanmasıdır. Bunu sağlamak için iyi bir gözlem yapılmalı ve doğru materyaller seçilmelidir.
Kısacası, şöyle bir ortam ve süreç düşünün:
Etrafta düzenli bir şekilde kategorize edilmiş eğitici materyaller var. Çocuk için geniş hareket alanı, çocuğun istediği an, istediği etkinliği yapma özgürlüğü ve yeme-içme gibi kendi ihtiyaçlarını giderebilme imkanı var. Her şey, çocuğun kendini birey olarak görmesi, dilediğince hata yaparak doğruyu bulması ve kendini eğitmesi üzerine planlamış gibi. Evet, bu sürece bir de gözetmen eklendiğinde montessori eğitimi için doğru koşullar oluşuyor.
Montessori materyalleri genel olarak eğitici oyuncaklardan oluşur. “Oyuncak” diye genellediğimiz materyaller, bazen kırtasiye ürünleri veya bir çam kozalağı bile olabilir. Önemli olan bu materyalleri doğru kategorize etmek ve çocuğun istediği anda ulaşabileceği yerlerde konumlandırmaktır.
Şeklinde görülen davranışlar dikkat eksikliği belirtileri olarak değerlendirilebilir.
Montessori eğitimi veren kurumlarda tüm detaylar, özgür hareket alanı ve özgür seçim üzerine planlanmaktadır. Evde montessori eğitimi için de aynı özgür alanı oluşturmak gerekir. Çocuğun iyi bir gözetmen tarafından –bu gözetmen, ebeveyn de olabilir- gözlemlenmesi ve uygun materyallerle desteklenmesi, eğitimin olmazsa olmazlarındandır. Bu nedenle, “evde montessori eğitimine uygun çocuk odası dizaynı nasıl olur” sorusunu da yazının devamında yanıtladık.
Elbette, seçim hakkını çocuğunuza bırakmanız gerektiğini unutmadan... Siz materyali tanıtın ve odasında uygun bir yere koyun. Kendisi zaten ilgi alanı olduğu için tercihini o yönde kullanmak isteyecektir. Bu sayede çocuklar, kendilerine sunulan serbest alanda, kendi özgür seçimlerini yapar ve ilgilenmek istediği materyallerle yaratıcılıklarını geliştirirler.
NOT: Çocuğunuzun güçlü yönlerini keşfetmek ve geliştirmesine yardımcı olmak için, MentalUP bilimsel zeka oyunları uygulamasını kullanabilirsiniz. MentalUP; çocuk gelişim uzmanları, doktorlar ve akademisyenler tarafından geliştirilmiş, pedagojik ürün sertifikalı bir uygulamadır. MentalUP ile çocuğunuz, kendisine özel hazırlanan günlük 20 dakikalık çalışma (oyun) haritasını tamamladıkça performans raporları oluşur. Bu raporlar size çocuğunuzun güçlü becerilerini özetleyecek ve çocuğunuzun kendi potansiyelini keşfetmesine yardımcı olacaktır. 4 yaş ve üzeri tüm çocuklar için uygundur.
Montessori etkinlikleriyle büyüyen çocukların erken yaşta okuma-yazmayı öğrendikleri, matematiksel işlemler yapabildikleri, yaratıcılıklarının ve dil becerilerinin genellikle yaşıtlarından üstün olabildiği gözlemlenmektedir. Ortaya koydukları eserlerle günümüzde isimlerinden sıkça söz ettiren en yaratıcı kişiler, çocukken montessori eğitimiyle yetiştirilmişlerdir. Örnek vermek gerekirse:
Ve başarılı işlere imza atmış birçok girişimci, sanatçı, tasarımcı ve liderin çocukken montessori eğitimi aldığı bilinmektedir.
Maria Montessori’nin Gözlem ve Araştırmalarına Göre Çocuklar;
Pek de hoşlanmıyorlar.
Yani, standart bir müfredatın, standart bir şekilde, kısıtlayıcı kurallarla işlenmesi çocukları cezbetmiyor. Bu da çocukların eğitiminde, zihinsel ve fiziksel gelişim açısından verimliliğin düşmesine neden oluyor. Çözüm ise çocukların hoşlandığı eğitsel yöntemlere ve etkinliklere yönelmek. Peki, çocuklar nelerden hoşlanıyor?
Hoşlanıyorlar.
İşte montessori eğitimi de tüm bu araştırmaların sonucunda geliştirilmiş bir pedagojidir.
Özetlemek gerekirse; çocuklar, oyunlaştırmalı ve özgür eğitim etkinlerinden hoşlanıyorlar. Öyleyse, incelenmesi gereken sıradaki konu, çocuk etkinlikleri konusu olmalıdır.
Bilinçli anne-baba ve eğitmenler, sürekli alternatif montessori etkinlikleri, montessori oyuncakları ve montessori materyalleri araştırıyorlar. Bu konuda o kadar çok alternatif var ki her gün yeni bir etkinlik, yeni bir oyuncak veya yeni bir materyal keşfetmek mümkün. Üstelik 3 yaş, 4 yaş, 5 yaş… 10 yaş ve üstü her çocuk için uygun materyaller var. Ülkemizde genellikle okul öncesi ve ilkokul yaş grubuna yönelik uygulansa da yurtdışında ortaokul ve lise düzeyinde de bu metod tercih edilmektedir.
Asıl önemli olan ise şu:
Sizin istediğiniz veya faydalı gördüğünüz etkinlik değil; seçenekler arasından çocuğunuzun ilgilenmek istediği etkinlik değerlendirilmelidir. Unutmayın: Bu metodun en önemli özelliklerinden biri, çocuğa özgür seçim hakkı tanımaktır.
Bu etkinlikler;
Bu tür etkinlikler, çocukların zihinsel gelişimini hızlandırıyor ve kendine özgü becerilerini geliştirmelerini sağlıyor. Aynı şekilde ince motor, kaba motor becerilerinin gelişimini sağlıyor. Yetenekleri gelişen çocuklar, kendilerini daha iyi ifade ediyor, kendilerini (potansiyellerini) keşfediyor ve özgüvenleri yüksek oluyor. Aynı zamanda çocuklar, kendi kendini eğitebilme ve geliştirebilme becerileri kazanıyorlar. Zaten montessori etkinliklerinin özünde bu anlayış vardır. Daha birçok faydası olan bu yöntem, çocuğa önceden hazırlanmış çevre ve tanınan özgürlükler ile mümkündür.
Çocuğunuzun dikkatini, hafızasını, görsel-sözel-sayısal zeka gelişimini desteklemek için MentalUP Akıl Oyunu'nu alternatifler arasına koymayı unutmayın. MentalUP’a tablet, telefon, bilgisayar üzerinden erişmek mümkün. İçerisinde yalnızca sağlıklı uygulamaların yer aldığı bir tableti seçenekler arasına koyarak, çocuğunuzun hem teknoloji kullanım isteğine faydalı bir çözüm üretir, hem de eğlenerek kendini geliştirmesini sağlayabilirsiniz.
Unutmayın: Çocuk gelişim uzmanları, günümüz çocuklarına teknolojiyi tamamen yasaklamanın doğru olmadığını söylüyorlar. Yasaklamak yerine günlük belirli bir süre kullandırılmasını tavsiye ediyorlar. Bu süreyi en iyi değerlendirmenin yolu, pedagojik ürün olan MentalUP Akıl Oyunları’nı sunmaktır.
Montessori Çocuk Odası Nasıl Kurulur?
Montessori felsefesine uygun çocuk odası kurmak sanıldığı kadar zor değildir. Odaklanmanız gereken birinci konu, erişilebilirliktir.
Çocuğunuz için montessori oyuncaklarını, montessori materyallerini, montessori kitaplarını ve benzeri araç gereçlerini ayrı ayrı kategorize edin. Her kategorinin, odada belirli bir yeri olmalı. Bu yerler, çocuğun istediği zaman yardım almadan ulaşabileceği yerler olmalıdır. Yani, yükseğe, ağır baza altına, kilitli dolaplara koymamalısınız.
Çocuk yatağı, çocuğun yardım almadan çıkabileceği yükseklikte olmalıdır. Dolabı ve asılı kıyafetleri de ebeveyn yardımına ihtiyaç duymadan erişebileceği yükseklikte olmalıdır. Eğer tabure kullanması gerekecekse olası risklere önceden önlem alınmalıdır.
Kitap rafları ve diğer raflar da çocuğun kolaylıkla erişebileceği yükseklikte olmalıdır.
Sadece çocuk odası değil, evin diğer alanları da montessori felsefesine uygun olacak şekilde planlanabilir. Örneğin, çocuğun kendi başına tuvalet ihtiyacını giderebilmesi için banyoya çocuk tuvaleti ekletilebilir. Elbette herkesin şartları buna uygun değildir. Basamaklı tabure ve klozet ağzını daraltan aparat kullanarak da çocuğun tek başına tuvalet ihtiyacını gidermesi sağlanabilir.
Buzdolabında, çocuğun uzanabileceği bir raf tamamen kendisine ayrılabilir. Bu rafta, istediği ürüne, istediği an ulaşma imkanı olmalıdır.
Son bir hatırlatma ile toparlamak gerekirse;
Montessori, çocuğun kendi kendine yetebilmesini sağlamaya çalışır.