İşitsel Zeka Nedir ve Nasıl Geliştirilir?

Görsel veya kinsetetik zekası ön planda olan insanların genellikle işitsel zekası zayıf olur. Bu genelleme, bütün insanları kapsamaz ancak diğer zeka türlerinin ön planda olması işitsel zekanın halen daha geliştirebilir olduğunu ifade eder. Aynı şekilde işitsel zekası ön planda olan kişiler için de görsel veya kinestetik zekanın geliştirilebilir olduğu gerçeği vardır.

Zeka gelişimi, insan erkeğinde 16-18 yaşına kadar; insan dişisinde ise 15-17 yaşına kadar en hızlı dönemini tamamlar. Dolayısıyla, çocuk yaşlarda zeka gelişimini sürdürmek daha kolaydır. Elbette, yetişkinler de –çocuklara göre daha ağır olmakla birlikte- zeka gelişimini sürdürebilmektedir.

Sesli yönergeli egzersizlerle çocukların işitsel zeka gelişimini; görsel ve mantıksal becerilerini destekleyen beyin egzersizlerini incelemek için tıklayın.

Buraya kadar “işitsel zeka nedir?” sorusunu yanıtladık. Diğer merak ettiğimiz konu; “işitsel zeka nasıl geliştirilir?” Sorusunu yanıtlamadan önce konuya biraz daha hakim olalım. Bu yüzden işitsel zeka özelliklerini hızlıca inceleyim.

İşitsel Zeka Özellikleri

Aslında bu başlığı “işitsel zekası güçlü insanların özellikleri” olarak kabul edebiliriz.

Sesli komutları takip etme konusunda başarılı olurlar.
Dinledikleri sesli öğeleri hafızalarında tutma konusunda diğer insanlardan daha başarılıdırlar.
Birden fazla sesli yönergeyi aynı anda algılama konusunda başarılı olabilirler.
Görsel veya fiziksel bir işle meşgul olurken, aynı anda sohbeti sürdürebilme becerileri fark edilir.
Münazara ve benzeri sistemli tartışma aktivitelerinde başarılıdırlar.
Diksiyonları iyi olur.
Duygu ve düşüncelerini sesli aktarırken ifade güçlüğü çekmezler.
Enstrüman çalmayı kolay öğrenirler.
Sosyalleşme ve diyalog kurma konusunda beceriklidirler.
Sunum, seminer gibi etkinliklerde rahat ve etkileyici olabilirler.

İşitsel Zekanın Zayıf Olması Durumunda Yaşanacak Problemler

İşitsel zekanın zayıf olması bir nevi öğrenme güçlüğüdür. Şu tür aksaklıklara sebep olabilir:

Okulda, derslerde anlatılanları akılda tutamama.
Dinleme yoluyla öğrenme konusunda güçlük çekme.
Birbirini takip eden sesli yönergeleri takip edememe.
Geç algılama ve geç yorumlama.
Konuşurken kendini iyi ifade edememe ve buna bağlı psikolojik problemlerin baş göstermesi.

İşitsel Zeka Nasıl Geliştirilir?

En iyi işitsel zeka egzersizleri, sesli yönergeleri takip etmeyi ve hatırlamayı gerektiren egzersizlerdir. Bu tür egzersizler genellikle oyunları anımsatır. Hatta, çocukların işitsel zekasını geliştirmek için en sık tercih edilen yöntem oyunlaştırılmış egzersizlerdir.

İşitsel Zeka Egzersizleri:

1- Sesli yönergeleri takip et:

Yönerge vermenin birçok farklı yolu olabilir. Oyunlaştırılmış bir yöntem için örnek vermek gerekirse, renkli blokları kullanabilirsiniz. Normalde yap-boz renkli bloklar, görsel zekayı geliştirir. Aşağıdaki şekilde işitsel zeka oyununa dönüştürmek de mümkün.

-Tekli kırmızı bloğu al, tekli beyaz bloğun yanına koy.

Bu bir yönergedir. Bu yönergeleri gittikçe zorlaştırın.

-Tekli kırmızı bloğu al, tekli beyaz blok ile birlikte ikili sarı bloğun üstüne koy.

-İkili sarı bloğu, üçlü yeşil bloğun üzerine koy. Ardından, tekli beyaz bloğu da ikili sarı bloğun üzerine koyarak merdiven yap.

Bu şekilde yönergeleri seviye-seviye zorlaştırabilirsiniz.

2- Sesin geldiği yönü bulmak:

Oyunda, çocuğun etrafında (sağında, solunda, önünde, arkasında, çaprazında) birkaç kişi olur. Çocuk gözlerini kapatır ve etrafındakilerden biri el çırpar. Çocuk, sesin geldiği yönü (el çırpan kişiyi) doğru tahmin ederse bir puan kazanır. Aynı egzersizi yetişkinler de yapabilir. Bunu bir tür tatlı rekabete dönüştürmek mümkün. Bu sayede hem eğlenir, hem de işitsel zeka egzersizi yapmış olursunuz.

3- Zihinde Canlandırma:

Betimleme – tasvirler, bir olayı veya nesneyi dinleyicinin zihninde resmetmek içindir. İşitsel hafızasını geliştirmeyi hedeflediğiniz kişiye bol bol tasvir yapın. Bu yöntemi oyunlaştırmak ve hatta güçlendirmek için de tasvir edilenleri kâğıda çizmesini isteyin.

Örnek: bir bacağı kırık olan masanın ucuna konmuş, uzun tüyleri ve kocaman gagası olan kuş çizer misin? Bu örnekte detayları karşı tarafın hayal gücüne bırakmamış olursunuz. Çizeceği masanın bir bacağı kırık olmalı. Masanın üzerine konan kuşun ortada değil, köşede olması gerekiyor. Bu kuşun uzun tüyleri ve büyük bir gagası olması gerekiyor. Çocuk, sesli tasvir ile hafızasına aldığı bu manzarayı zihninde resmetmeli ki kağıda da aktarabilsin. İşte bu çok güçlü bir işitsel zeka egzersizi olmakla birlikte görsel zeka gelişimini de destekleyecektir.

4- Akıllı Teknolojilerden Faydalanmak:

Akıllı telefon, tablet veya bilgisayarda kullanılabilen eğlenceli zeka oyunları sayesinde işitsel zeka gelişimini desteklemek mümkün. Örnek: MentalUP Zeka Oyunları ‘nı kullanabilirsiniz.

MentalUP, dünyanın en geniş içeriğine sahip zeka oyunları uygulamasıdır. İçerisinde sesli, renkli, desenli beyin egzersizleri var. Bu egzersizlerin tamamı oyun şeklinde tasarlandı. Çocukların dikkat, işitsel algı, işitsel hafıza, sözel zeka ve mantık gelişimini destekliyor. Aynı uygulama yetişkinler için de kullanıma uygun. MentalUP, kullanıcının zeka yaşını tahmin ederek, egzersizlerin zorluk seviyesini otomatik belirleyen güçlü bir yapay zekaya sahip. Hızlıca deneyebilirsiniz.

MentalUP Zeka Oyunları: Denemek İçin Tıkla

5- Doğadaki sesleri tanımak:

Kuş sesi, köpek sesi, kedi sesi, gök gürültüsü, akarsu sesi ve benzeri sesleri tanımaya çalışmak özellikle çocuklar için iyi bir egzersizdir. Bu yöntemi de oyunlaştırmak mümkündür. Çocuğunuza sürekli “az önce duyduğun ses ne sesiydi” sorusunu sorabilirsiniz. Sokakta yürürken bile yapılabilecek bir egzersizdir. Doğru bildiğinde alkışlayın, tebrik edin.

Bu sayede çocuk, seslere odaklanacak ve bir sonraki sesin hangi yönden ve hangi kaynaktan geldiğini bulmaya çalışacaktır. İşte bu odaklanma ve yorumlama aşaması tamamen bir egzersiz niteliğindedir. İşitsel algı becerisini geliştirici bir egzersizdir.