Montessori Eğitimi Nedir, Çocuk Etkinlikleri Nelerdir?

Montessori Nedir?

Montessori, çocuğun bireysel becerileri ve ilgi alanlarına uygun olacak şekilde, her çocuğun farklı öğrenme hızına sahip olduğunu kabul eden, özgür eğitim bilimidir. İsmini ise yöntemin geliştiricisi olan İtalya’nın ilk kadın doktoru, Pedagog Maria Montessori’den almaktadır.

Çocuğunuzun ilgi alanlarını ve güçlü yönlerini keşfedebilmek için MentalUP Çocuk Gelişimi Uygulaması’nı kullanabilirsiniz. MentalUP’ı incelemek için tıklayın.

Yukarıdaki “montessori nedir” tanımlaması kafamızı karıştırmamalı. Hemen açıklayalım:

Farklı öğrenme hızına sahip çocuklar için özgür eğitim bilimi ne demek?

Bu eğitim metodunun en önemli özelliği, çocuğun kendi kendine yetebilmesi ve kendi kişiliğinin oluşumu üzerine planlanmasıdır. Bunu sağlamak için iyi bir gözlem yapılmalı ve doğru materyaller seçilmelidir.

Kısacası, şöyle bir ortam ve süreç düşünün:

Montessori Eğitimi İçin Doğru Süreç

• Çocuğunuzun görsel yönü ön planda mı? Öyleyse görsel materyallere ağırlık verebilirsiniz.
• Çocuğunuzun sayısal zekası ön planda mı? Öyleyse mantık oyunlarına/oyuncaklarına ağırlık verebilirsiniz.
• Çocuğunuzun tasarımsal yönü güçlü mü? Öyleyse yapboz tarzı birçok farklı kombinasyona imkan veren setlere yönelebilirsiniz.

Elbette, seçim hakkını çocuğunuza bırakmanız gerektiğini unutmadan... Siz materyali tanıtın ve odasında uygun bir yere koyun. Kendisi zaten ilgi alanı olduğu için tercihini o yönde kullanmak isteyecektir. Bu sayede çocuklar, kendilerine sunulan serbest alanda, kendi özgür seçimlerini yapar ve ilgilenmek istediği materyallerle yaratıcılıklarını geliştirirler.

Montessori etkinlikleriyle büyüyen çocukların erken yaşta okuma-yazmayı öğrendikleri, matematiksel işlemler yapabildikleri, yaratıcılıklarının ve dil becerilerinin genellikle yaşıtlarından üstün olabildiği gözlemlenmektedir. Ortaya koydukları eserlerle günümüzde isimlerinden sıkça söz ettiren en yaratıcı kişiler, çocukken montessori eğitimiyle yetiştirilmişlerdir. Örnek vermek gerekirse:

• Biyografi dalında Pulitzer ödülünü 1998 yılında yazdığı kitabıyla kazanan Katharina Graham
• Google’ın kurucuları, Larry Page ve Sergey Brin
• Nobel ödüllü Kolombiyalı yazar Gabriel Garcia Markuez
• 46 kez en iyi kadın oyuncu ödülünü almış Helen Hunt
• Amazon.com’un kurucusu Jeff Bezos (Çocuk yaşta kendi montessori alanını kendisi oluşturdu)

Ve başarılı işlere imza atmış birçok girişimci, sanatçı, tasarımcı ve liderin çocukken montessori eğitimi aldığı bilinmektedir.

Maria Montessori’nin Gözlem ve Araştırmalarına Göre Çocuklar;

• Ödül-ceza yönteminden
• Oyuncaklardan
• Yetişkin gözüyle programlanmış eğitim sürecinden
• Öğrenci sıralarından
• Öğretmen masası gibi kürsülerden

Pek de hoşlanmıyorlar.

Yani, standart bir müfredatın, standart bir şekilde, kısıtlayıcı kurallarla işlenmesi çocukları cezbetmiyor. Bu da çocukların eğitiminde, zihinsel ve fiziksel gelişim açısından verimliliğin düşmesine neden oluyor. Çözüm ise çocukların hoşlandığı eğitsel yöntemlere ve etkinliklere yönelmek. Peki, çocuklar nelerden hoşlanıyor?

• Seçimlerinde özgür olmaktan
• Sakin ortamlardan
• Hareket özgürlüğünden
• Etrafının düzenli olmasından
• Hata yapma özgürlüğünden
• Sosyal ilişkilerini kendi başına yönetmekten
• Tekrar etme hakkından
• Okuma ve yazma için kitap kullanmamaktan

Hoşlanıyorlar.

İşte montessori eğitimi de tüm bu araştırmaların sonucunda geliştirilmiş bir pedagojidir.

Özetlemek gerekirse; çocuklar, oyunlaştırmalı ve özgür eğitim etkinlerinden hoşlanıyorlar. Öyleyse, incelenmesi gereken sıradaki konu, çocuk etkinlikleri konusu olmalıdır.

Montessori Materyalleri ve Etkinlikleri Nelerdir?

Bilinçli anne-baba ve eğitmenler, sürekli alternatif montessori etkinlikleri, montessori oyuncakları ve montessori materyalleri araştırıyorlar. Bu konuda o kadar çok alternatif var ki her gün yeni bir etkinlik, yeni bir oyuncak veya yeni bir materyal keşfetmek mümkün. Üstelik 3 yaş, 4 yaş, 5 yaş… 10 yaş ve üstü her çocuk için uygun materyaller var. Ülkemizde genellikle okul öncesi ve ilkokul yaş grubuna yönelik uygulansa da yurtdışında ortaokul ve lise düzeyinde de bu metod tercih edilmektedir.

Asıl önemli olan ise şu:

Sizin istediğiniz veya faydalı gördüğünüz etkinlik değil; seçenekler arasından çocuğunuzun ilgilenmek istediği etkinlik değerlendirilmelidir. Unutmayın: Bu metodun en önemli özelliklerinden biri, çocuğa özgür seçim hakkı tanımaktır.

Bu etkinlikler;

• Kesme, katlama, boyama, çizme gibi kağıt-karton üzeri etkinlikler olabilir.
• Katamino, hanoi kuleleri, benzeri veya serbest kombinasyonlu ahşap oyuncaklar olabilir.
• Halka geçirme, düğümleri çözme, boncuk dizme gibi materyaller olabilir.
• Yapboz, huniler, sayı blokları ve benzeri serbest tasarım oyuncakları olabilir.
• Evde kendiniz yapabileceğiniz kartlar veya oyun setleri olabilir.
• Çeşitli montessori kitapları olabilir.
• Mekanik düzenekler olabilir.

Montessori Etkinliklerinin Çocuğa Faydaları Neler?

Bu tür etkinlikler, çocukların zihinsel gelişimini hızlandırıyor ve kendine özgü becerilerini geliştirmelerini sağlıyor. Aynı şekilde ince motor, kaba motor becerilerinin gelişimini sağlıyor. Yetenekleri gelişen çocuklar, kendilerini daha iyi ifade ediyor, kendilerini (potansiyellerini) keşfediyor ve özgüvenleri yüksek oluyor. Aynı zamanda çocuklar, kendi kendini eğitebilme ve geliştirebilme becerileri kazanıyorlar. Zaten montessori etkinliklerinin özünde bu anlayış vardır. Daha birçok faydası olan bu yöntem, çocuğa önceden hazırlanmış çevre ve tanınan özgürlükler ile mümkündür.

Montessori Çocuk Odası Nasıl Kurulur?

Montessori felsefesine uygun çocuk odası kurmak sanıldığı kadar zor değildir. Odaklanmanız gereken birinci konu, erişilebilirliktir.

Çocuğunuz için montessori oyuncaklarını, montessori materyallerini, montessori kitaplarını ve benzeri araç gereçlerini ayrı ayrı kategorize edin. Her kategorinin, odada belirli bir yeri olmalı. Bu yerler, çocuğun istediği zaman yardım almadan ulaşabileceği yerler olmalıdır. Yani, yükseğe, ağır baza altına, kilitli dolaplara koymamalısınız.

Çocuk yatağı, çocuğun yardım almadan çıkabileceği yükseklikte olmalıdır. Dolabı ve asılı kıyafetleri de ebeveyn yardımına ihtiyaç duymadan erişebileceği yükseklikte olmalıdır. Eğer tabure kullanması gerekecekse olası risklere önceden önlem alınmalıdır.

Kitap rafları ve diğer raflar da çocuğun kolaylıkla erişebileceği yükseklikte olmalıdır.

Sadece çocuk odası değil, evin diğer alanları da montessori felsefesine uygun olacak şekilde planlanabilir. Örneğin, çocuğun kendi başına tuvalet ihtiyacını giderebilmesi için banyoya çocuk tuvaleti ekletilebilir. Elbette herkesin şartları buna uygun değildir. Basamaklı tabure ve klozet ağzını daraltan aparat kullanarak da çocuğun tek başına tuvalet ihtiyacını gidermesi sağlanabilir.

Buzdolabında, çocuğun uzanabileceği bir raf tamamen kendisine ayrılabilir. Bu rafta, istediği ürüne, istediği an ulaşma imkanı olmalıdır.

Son bir hatırlatma ile toparlamak gerekirse;

Montessori, çocuğun kendi kendine yetebilmesini sağlamaya çalışır.

Maria Montessori Kimdir? Hakkında Kısa Bilgiler