Üstün zekalı çocuğun eğitimi hem okul öncesi hem de okul dönemi içerisinde farklı adımlar gerektirir. Dolayısıyla ilk tespit, ilk eğitmen olan anne-babalara aittir. Çocuğunuzun zeka potansiyeli hakkında detaylı bilgi edinmek için MentalUP’ın hazırlamış olduğu Online IQ Testi’ni mutlaka deneyin:
“Çocuğum üstün zekalı mı?” sorusuna cevap arayan ebeveynler, üstün zekalılar okulu veya dernekleri gibi çeşitli kurumlardan uzman desteği alabilirler. Bu kurum veya derneklerden bahsetmeden önce çocuğun üstün zekalı olduğunu işaret eden durumlardan bahsedelim.
Yazının devamında ÜSTÜN ZEKALILAR OKULLARI'nı sizlere listeledik...
Çoğunuzun üstün zeka, parlak zeka ve normal zeka seviyesinde olduğunu işaret eden çeşitli davranışları vardır. Normal zeka ve parlak zeka seviyelerini başka bir yazımızda işleyeceğiz. Peki, üstün zeka belirtisi olabilecek davranışlar/yetenekler nelerdir? Bebeklikten 5-6 yaş belirtilerine kadar sırayla ilerleyelim:
1
Bebeklikten itibaren gözlemlenebilen davranışlar arasında el-kol-bacak hareketlerinin sıklığıdır. Yani üstün zekalı çocukların bebeklik dönemi de aşırı hareketli olabilmektedir.
2
Aile bireylerini hızlı/erken öğrenme ve onları gördüğünde tanıdığını ifade eden mimikler sergileme (gülmek gibi) üstün zeka işaretlerinden biri olarak değerlendirilmektedir.
3
Seslere karşı duyarlılığın yaşıtlarına göre daha gelişmiş olması.
4
Ağrılara karşı fazla tepkili olması.
5
2 yaş ve sonrasında güçlü konsantrasyon yeteneğine sahip olması, uzun süreli dikkat yeteneği olması.
6
Görüp gözlemledikleri, duyduklarını ve deneyimlerini asla unutmama, mükemmel bir hafıza performansı sergileme.
7
Aşırı meraklılık ve sürekli soru sorma. Her çocuk soru sorar ama üstün zekalı çocuklar bıkmadan usanmadan soru sorar.
8
Sorarak ya da deneyim edinerek öğrenmek; öğrenmekten keyif almak.
9
Erken yaşta kelime haznesi gelişimi, uzun cümle kurabilme yeteneği ve dil bilgisi gelişimi göstermesi.
10
Hayal ettikleri olay veya nesneleri betimleyebilme, adeta üç boyutlu hayal gücü sergileme.
11
Sürekli enerjik, neşeli ve hareketli olması.
12
Arkadaşlarını yönetebilme, kendinden büyük çocuklarla arkadaşlık edebilme ve lider davranışlar sergileme.
13
Zorlukların üstesinden gelebilme, problem çözmeye dayalı zeka oyunlarında başarılı olma ve soyut kavramlara karşı muhakeme yeteneğine sahip olma. Örnek: Aşağıdaki MentalUP Zeka Oyunları ’nda yaşıtlarının çok üstünde performans sergileme gibi. Bunu hemen deneyebilirsiniz.
ÖRNEK ZEKA OYUNLARI : MENTALUP
Çocuğunuzun bu gibi davranışları sergilemesi üstün zekalı çocuk olduğuna işaretçi olabilir. Bununla birlikte birçok çocuğun bir miktar sahip olduğu yeteneklerden bahsetmiş olduğumuzu da unutmamak gerekir. Yani, çocuğunuz bu davranış ve yeteneklerini akranlarına oranla daha fazla sergiliyor olmasını ipucu olarak değerlendirmek daha sağlıklı bir yaklaşım olacaktır. Güçlü belirtiler görüyorsanız üstün zekalılar testi durumu netleştirmenizi sağlayabilir. Bu konuda destek alabileceğiniz üstün zekalılar okulu/okulları var. (Yazının devamında üstün zekalılar okulu listesi paylaştık)
Çocuğunuzun zeka gelişimini desteklemek ve bilişsel becerilerini yaşıtlarıyla karşılaştırmak için MentalUP Zeka Oyunları'nı inceleyin
Özellikle çocuklar için uygulanan üstün zekalılar testi, kişinin zeka potansiyelini ve becerilerini belirlemeye yönelik bir testtir. Üstün zekalılar testi ile özel insanların belirlenmesi ve özel eğitim süreçlerine tabi tutulması amaçlanır. Daha önce de bahsettiğimiz gibi üstün zekalı çocuğun eğitimi diğer çocuklardan farklı olmalıdır. Aksi halde yeteneklerini sergileme ve geliştirme konusunda körelebilirler.
Üstün zekalı çocukların veya üstün yetenekli çocukların tespit edilerek dünyaya, ülkelerine, ailelerine ve kendilerine yüksek fayda sağlayabilmesi için okullarda çeşitli tarama testleri yapılır. Üstün zekalılar sınavı, eğitim kurumları tarafından yapılabileceği gibi velilerin müracaatı ile de gerçekleştirilebilir. Üstün zekalı/üstün yetenekli olduğu tespit edilen çocuklar özel eğitim materyalleri ile desteklenir. Örnek vermek gerekirse:
MentalUP Beyin Egzersizleri Programı, Doğa Okulları, Okyanus Koleji, Final Okulları ve Bahçeşehir Koleji tarafından kullanılmaktadır.
MentalUP, çocukların zeka potansiyelini keşfetme ve geliştirme konusunda oyun şeklinde tasarlanmış beyin egzersizleri sunan TÜBİTAK destekli bir uygulamadır. Bununla birlikte PEDAGOJİK ÜRÜN sertifikasına sahiptir. MentalUP, çocuk gelişim uzmanlarının sıklıkla tavsiye ettiği uluslararası bir uygulama olma özelliği de taşır.
Sadece üstün zekalı çocuklar için değil; tüm çocuklar için zeka oyunları içeren MentalUP, bireysel kullanıma da açık bir uygulamadır. Çocuğunuzun bilişsel gelişimine katkıda bulunmak; bunu yaparken eğlenmesini sağlamak için MentalUP'a üye olun.
TÜZDER başkanı Tunahan Coşkun, Türkiye’de üstün zekalı çocuk sayısının net olarak bilinmediğini ifade ediyor. Bunun sebebi: Bugüne kadar gerçek anlamda ve tam kapsamlı bir tarama testi yapılmamış olması. Bu durum çok net ifade ediyor ki, Türkiye’de henüz keşfedilmemiş binlerce üstün zekalı çocuk var!
Çocukların, akademik başarı ortalamalarından yola çıkılarak Türkiye’deki üstün zekalı çocuk sayısının ortalama 650.000 olduğu tahmin ediliyor. Tabi ki şuan için bu bir tahmin.
Dünyada ve Türkiye’de üstün zeka potansiyeli gösteren bireylerin sayısı, nüfusun %2-%3’ü olarak ifade ediliyor.
Özel yetenekli çocuklar genellikle yaramaz, dikkatsiz ve umursamaz olmakla suçlanırlar. Oysa bu tamamen yargılayan kişilerin eğitimsizliğini işaret eder.
Doğrusu: Bu tür çocukların düşünme gücü diğerlerinden daha hızlı geliştiği için bulundukları ortamda sivrilmeleri kaçınılmaz olur.
Bildiğiniz gibi, dikkat eksikliği çağımızın problemlerinden biri olmakla birlikte öğrenme bozukluğu olup zeka potansiyeli yüksek çocuklarda da sıklıkla görülmektedir. Bu onların kesinlikle umursamaz olduklarını göstermez.
Zeka yaşı ve beceri olarak yaşıtlarından önde olan çocuklar, dersleri veya yaşıtları için uygun aktiviteleri sıkıcı bulabilirler. Bu durum, bulundukları ortamdan rahatsız olmalarına ve uzaklaşmak istemelerine sebep olabilir. Bazen içine kapanıklık olarak yorumlanan durumlar aslında bir tür yalnızlıktır. Bu yalnızlık, ilerleyen yaşlarda beyin göçlerine dönüşebilmektedir. Bireyler, kendilerini daha iyi ifade edebileceklerine inandıkları ülkelere göç edebiliyorlar.
Türkiye’de üstün zekalılar için özel eğitim kurumları ve özel uygulamalar geliştirilmeye başlandı. Bunların bir kısmını yukarıda paylaştık. Elbette yeterli değil. Üstün zekalıların keşfedilmesi ve potansiyellerinin değerlendirilmesi için çalışmalar, hız kesmeden devam etmelidir.
Özel yetenekli çocuklar, özel eğitim müfredatı ve uygun eğitmenler ile eğitim alamadıklarında kendilerini ifade etme konusunda her zaman güçlük çekerler.
Oysaki üstün zeka potansiyeline sahip çocukların keşfedilmesi sadece bireysel bir artı olarak değerlendirilmemelidir. Bu konuyu da özlü bir sözle özetlemek gerekirse:
“Bir ulusun değeri, o ulusu meydana getiren bireylerin değeri ile ölçülür.”
-J.S. Mili-